Nhiều "cửa ải" khó

Qua trao đổi với ông Lê Xuân Phú - Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã cho biết hiện tại lộ trình xây dựng nông thôn mới của Hà Linh đang trong quá trình "leo dốc" với quá nhiều "chướng ngại vật" khó vượt qua.

Chính quyền địa phương và nhân dân đang phải "vật lộn" với vô vàn khó khăn, thách thức khi cố gắng chuẩn hóa 9 tiêu chí còn lại, trong đó nan giải nhất là Tiêu chí giao thông nông thôn và Tiêu chí Văn hóa. "Hai tiêu chí này rất khó nếu không muốn nói là gần như không thể đạt nếu không có nguồn hỗ trợ"- ông Phú chia sẻ.

Địa hình phức tạp, trãi dài, sông cách sông, núi cách núi, hàng năm gánh chịu thiên tai bão lụt khiến Hà Linh gặp vô vàn khó khăn trong xây dựng đường giao thông, nên điều kiện đi lại của bà con trong vùng rất khó khăn, nhất là về mùa mưa lũ.

Hiện tại, xã chỉ mới bê tông, cứng hoá được 65% đường giao thông nông thôn, còn lại đều là đường đất. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, để hoàn thành tiêu chí giao thông, xã phải bê tông, cứng hoá 35% đường còn lại. Đối với một xã miền núi nghèo như Hà Linh, đây thực sự là một thử thách khó vượt qua để hoàn thành lộ trình xây dựng nông thôn mới.

Bà con nhân dân thôn 10 triển khai làm đường GTNT theo cơ chế hỗ trợ xi măng

Bên cạnh tiêu chí đường giao thông, Cơ sở vật chất văn hóa cũng được đánh giá là một "cửa ải" khó đối với Hà Linh. Xã có 16 thôn, hiện nay đạt chuẩn Nhà văn hóa thôn chỉ được 4 thôn, còn lại 12 thôn Nhà văn hóa đã xuống cấp, trang thiết bị khánh tiết còn thiếu, chưa thể được xem là nơi sinh hoạt cộng đồng.

Trường học cũng là điều trăn trở đối với cấp ủy, chính quyền. Hiện tại, trên địa bàn xã có 01 trường THCS, 02 trường tiểu học, 01 trường mầm non trung tâm, nhưng chưa đạt chuẩn theo tiêu chí, do đa phần được xây dựng đã lâu nay xuống cấp nghiêm trọng, hệ thống phòng chức năng còn thiếu, chưa được đầu tư xây dựng đồng bộ.

Đoàn xe chở đất xây dựng trường Mầm non trung tâm

Không chỉ loay hoay với bài toàn khó về giao thông, Văn hóa, trường học, tiêu chí thu nhập và hộ nghèo cũng là những "nút thắt" khó gỡ đối với chính quyền xã Hà Linh. Cái khó nhất để thực hiện tiêu chí thu nhập chính là cơ cấu kinh tế của địa phương chủ yếu là nông nghiệp, chiếm gần 70%. Sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, chưa được đầu tư phát triển đồng bộ.

Thêm vào đó, các lĩnh vực CN, TTCN, dịch vụ chậm phát triển, công tác đào tạo nghề cho lực lượng lao động nông thôn còn nhiều hạn chế nên việc kéo giãn lao động nông thôn ra khỏi sản xuất nông nghiệp không phải là chuyện "một sớm một chiều".

Để tăng mức thu nhập, thời gian qua, chính quyền xã đã thực hiện nhiều giải pháp phát triển kinh tế theo Nghị quyết 06-NQ/HU như đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi; khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế vườn đồi, trang trại; mở rộng diện tích trồng các loại cây có giá trị đặc biệt là Bưởi Phúc Trạch. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, những giải pháp đó chỉ dừng lại ở việc giúp người dân có thêm nguồn thu nhập ổn định để cải thiện phần nào cuộc sống khó khăn của mình, chứ chưa thực sự phát huy được hiệu quả nâng mức thu nhập theo đúng tiêu chuẩn.

"Với nền kinh tế thuần nông, để đạt mức thu nhập 24,14 triệu đồng/người/năm như hiện tại đã là một nỗ lực vượt bậc của xã nhà. Cho nên, việc nâng mức thu nhập lên mức đạt chuẩn nông thôn mới đối với xã vẫn rất khó khăn" ông Phú lo lắng. Đối với hộ nghèo, bằng nhiều giải pháp tích cực phát triển sản xuất, nâng cao mức sống cho người dân, đến năm 2017, Hà Linh đã giảm được tỷ lệ xuống còn 21,19 %.

Tuy nhiên, tỷ lệ hộ tái nghèo của địa phương lại đang có xu hướng tăng. Đáng chú ý là, đa phần các hộ nghèo lại rơi vào những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt, người già neo đơn... nên khả năng thoát nghèo rất mong manh.

Ngoài ra, các tiêu chí khác của xã cũng đang gặp nhiều khó khăn khi phấn đấu đạt theo đúng tiêu chuẩn của một xã nông thôn mới. Hiện tại, Hà Linh đã hoàn thành được 11/20 tiêu chí (Quy hoạch, Giáo dục và đào tạo, Lao động có việc làm, Thông tin và truyền thông, Quốc phòng va An ninh, Nhà ở dân cư, Điện, Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; Tổ chức sản xuất, Y tế và Thủy lợi) và phấn đấu trong năm nay sẽ đạt thêm 02 tiêu chí nữa (tiêu chí Thu nhập và tiêu chí Hệ thống tổ chức chính trị xã hội&tiếp cận pháp luật). Với 07 tiêu chí được đánh giá là khó còn lại, chặng đường phấn đấu đưa địa phương trở thành xã nông thôn mới còn khá xa vời đối với xã nghèo Hà Linh.

Xã nghèo "khát" vốn

"Khát" vốn, thiếu nguồn đầu tư là nguyên nhân chính được đưa ra để lý giải vì sao lộ trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương lại khó có thể về đích đúng dự kiến. Thời gian qua, chính quyền xã đã thực hiện lồng ghép các nguồn vốn tập trung đầu tư xây dựng đường giao thông, thủy lợi, trường học...; đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân đóng góp sức người, sức của xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.

Với địa bàn còn nhiều khó khăn, tuy một số hộ dân đã tự nguyện đóng góp ngày công lao động, hiến đất xây dựng các công trình dân sinh, nhưng sự đóng góp về kinh phí còn quá ít. Trong khi đó, nguồn vốn huy động từ các doanh nghiệp gần như không có.

Do vậy, kinh phí thực hiện chương trình phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn hạn hẹp được phân cấp hàng năm, dẫn đến việc xã luôn trong tình trạng năm sau chi trả nợ cho các công trình của năm trước và không có kinh phí duy tu, bảo dưỡng những công trình đã đưa vào sử dụng. Từ đó, mức đầu tư cho cơ sở hạ tầng hàng năm không bảo đảm hoàn thành mức đạt chuẩn nông thôn mới.

Để giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững, xã đã tập trung triển khai nhiều mô hình sản xuất, thành lập các tổ liên kết trồng trọt, chăn nuôi; đồng thời thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ bà con về cây, con giống nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho bà con phát triển sản xuất. Tuy đã phát huy hiệu quả kinh tế nhưng nhìn chung hầu hết các mô hình sản xuất của người dân chưa đạt kết quả như mong muốn nên thu nhập không cao.

Điều này dẫn đến nhiều hộ khó thoát nghèo. Kinh tế chậm phát triển, Hà Linh gặp nhiều khó khăn trong việc huy động nguồn vốn từ phía người dân. Đây chính là rào cản đáng ngại trên lộ trình xây dựng nông thôn mới của địa phương.